Khi nghệ thuật đặt câu hỏi giữa phố thị

Triển lãm nghệ thuật sắp đặt của Hoạ sĩ Lê Hữu Hiếu và không gian đối thoại về ký ức đô thị

Một khối tượng. Không tên. Không giới thiệu. Không ranh giới.
Vậy mà giữa phố đi bộ Nguyễn Huệ – nơi mọi thứ dường như luôn gấp gáp và hướng đến tương lai – khối tượng ấy buộc người ta phải dừng lại. Phải nhìn. Phải tự hỏi: “Tôi đang đi giữa cái gì? Và ký ức có chỗ nào trong thành phố này không?”

Nghệ thuật không phải để minh hoạ lịch sử – mà là để đặt lại câu hỏi

Triển lãm “Từ chiến thắng Bạch Đằng đến đại thắng 30.04.1975” không giống bất kỳ công trình tưởng niệm nào từng xuất hiện tại Việt Nam. Nó không gắn tên anh hùng cụ thể. Không khắc chiến công. Không dựng cờ. Thay vào đó, khối tượng là một “dòng người” – bước đi trầm lặng, nghiêng mình qua hàng thế kỷ, từ trận Bạch Đằng năm 938 cho đến mùa xuân 1975.

Ở đây, nghệ thuật không kể chuyện. Nghệ thuật khơi dậy khả năng đặt lại câu hỏi: Liệu những chiến thắng có đủ để gọi tên một dân tộc? Ký ức có cần tượng đài hoành tráng, hay chỉ cần được hiện diện nơi công chúng một cách khiêm nhường, vừa đủ để ta phải đối diện với nó?

Họa sĩ Lê Hữu Hiếu không chỉ tái hiện những hình ảnh lịch sử, ông kiến tạo một không gian tâm lý – nơi mỗi người xem buộc phải tự lấp đầy câu chuyện bằng chính ký ức của mình. Và chính trong vùng “khoảng trống cảm xúc” ấy, đối thoại được mở ra.

Không gian công cộng: nơi ký ức không còn là độc quyền của bảo tàng

Việc lựa chọn phố đi bộ Nguyễn Huệ làm nơi đặt tác phẩm là một quyết định vừa táo bạo, vừa mang tính chính trị nhẹ nhàng. Đây không phải là một bảo tàng, không có tường trắng, không có thuyết minh viên. Đây là nơi người dân đi làm, đưa con đi học, chụp ảnh, dạo chơi. Một nơi của sinh hoạt thường nhật.

Và vì thế, khi khối tượng xuất hiện ở đây – không rào chắn, không cao hơn người – nó buộc ta phải chia sẻ không gian sống với ký ức. Nó không còn là thứ “cất giữ trong tủ kính,” mà là một phần của hơi thở đô thị, của dòng người hôm nay.

Chính điều này đã khiến nhiều người cảm động. Một bác xe ôm dừng xe, đứng nhìn 10 phút không rời mắt. Một sinh viên đại học viết status: “Lần đầu thấy lịch sử được tái hiện sống động như vậy ở một nơi công cộng không bán vé.”

GreenMoss Leather: Đồng hành như một hành vi văn hóa

Trong vai trò nhà tài trợ chính, GreenMoss Leather không bước vào triển lãm với hình ảnh “mạnh vì gạo, bạo vì tiền.” Chúng tôi tiếp cận dự án này như một cơ hội để làm điều mà mình luôn tin tưởng: góp phần mở rộng đối thoại về văn hóa và thẩm mỹ trong không gian sống Việt Nam.

Là một thương hiệu vật liệu, chúng tôi hiểu rằng:

“Thẩm mỹ không chỉ là lựa chọn bề mặt – mà là lựa chọn cách con người sống trong không gian và lịch sử của mình.”

Việc hỗ trợ một dự án nghệ thuật công cộng không mang tính thương mại là lựa chọn khó. Nhưng cũng là cách GreenMoss khẳng định vai trò của mình trong hành trình kiến tạo bối cảnh – bối cảnh sống, bối cảnh cảm xúc, bối cảnh văn hóa – chứ không chỉ là nhà cung cấp vật liệu đơn thuần.

Tác động sau bức tượng: khi nghệ thuật trở thành ký ức chung

Triển lãm kết thúc sau hai tuần. Nhưng ảnh chụp khối tượng vẫn tiếp tục xuất hiện trên mạng xã hội. Những đoạn đối thoại dưới bài viết vẫn tiếp diễn. Và đặc biệt, nhiều người đã hỏi: “Bao giờ thì có triển lãm tiếp theo?”

Điều này cho thấy: nghệ thuật không cần phải “giải thích” hay “minh họa.” Chỉ cần đúng nơi, đúng lúc, đúng tinh thần – nó sẽ sống.

Khối tượng đã rời phố, nhưng câu hỏi còn đó

Triển lãm “Từ chiến thắng Bạch Đằng đến đại thắng 30.04.1975” không chỉ là một sự kiện nghệ thuật. Nó là một câu hỏi đặt ra giữa lòng phố thị: Liệu ký ức có còn chỗ giữa đời sống đô thị? Liệu chúng ta có thể tạo ra không gian nơi con người hiện đại sống chung với lịch sử  không?

GreenMoss Leather tự hào được đồng hành trong hành trình mở ra câu hỏi đó.

Và chúng tôi tin rằng, trong thời đại ngày nay, nơi cái đẹp thường được định nghĩa bằng hiệu ứng và thị phần thì việc lựa chọn một tác phẩm nghệ thuật lặng lẽ mà sâu sắc chính là cách khẳng định bản lĩnh thẩm mỹ của một thương hiệu.

GreenMoss – không chỉ là chất liệu của không gian, mà còn là chất liệu của ký ức.